Το να ξέρεις καλά ελληνικά, δεν είναι και εύκολη υπόθεση. Με μια τόσο πλούσια γλώσσα, κακοποιημένη στο έπακρο από το πιο ασυνάρτητο εκπαιδευτικό σύστημα, έρμαιο στους αυτοσχεδιασμούς αγράμματων πολιτικών και δημοσιοϋπαλληλικών δικτατορίσκων, δεν είναι στο χέρι του καθενός να χειραφετηθεί και μέσα από προσωπική μελέτη, να γίνει επαρκής.
Και 'δω η μεγαλύτερη επιείκεια αρμόζει για τα θύματα αυτού του κρυφού εμφύλιου. Δεν είναι απαραίτητα, υπόλογοι για το γλωσσικό τους χάλι. Αλλά να νομίζεις ότι ξέρεις και με την πανηγυρική αμάθεια σου να θέλεις να κάνεις και τον ειδήμονα ή το δάσκαλο, αυτό μόνο στα ελλειπέστατα ελληνικά μυαλά θα το συναντήσεις.
Ενα άλλο σύνηθες φαινόμενο είναι η γλωσσική εθνικιστική παράνοια. Που είναι τόσο ηλίθια και επικίνδυνη όσο και όλες οι αντίστοιχες ιδέες περί Μεγάλης Ελλάδας, περί αλλοτρίωσης μέσω της γλώσσας, περί συνωμοσιών κατά του ελληνισμού, περί… και ή λίστα τραβάει μακρυά.
Αφθονοι αυτοί που μπαίνουν στη μια ή την άλλη κατηγορία. Που βάζουν το λιθαράκι τους για να χτιστεί ο Μεγάλος Ναός της Ελληνικής Ηλιθιότητας. Ιδιαίτερο έπαινο αξίζουν κάποιοι που μετέχουν με μεγάλη μάλιστα επιτυχία, και στις δυό κατηγορίες. Γι'αυτούς πρέπει να κρατήσουμε θέση και στην ελληνική ιστορία. Παρόλο που είναι γεμάτη από παρόμοιους, έχει ακόμα πολύ χώρο για καινούργια άξια τέκνα. Διότι, ως γνωστόν, η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει! Και ξανά προς τη λόξα τραβά.
Θυμάμαι στο γυμνάσιο, είχα ένα συμμαθητή Χ. Καλό παιδί κατά τα άλλα. Μεγάλος, έγινε διευθυντής σε κάποιο κομπιουτεράδικο περιοδικό. Το τι τράβηξε η έρμη η computerese από την πένα του! Με το ζόρι, να βγει η αντίστοιχη ελληνική λέξη. Οσο γελοία και νάναι. Οσο κι αν στα ελληνικά η λέξη δεν σημαίνει τίποτα. Κάποιες φορές άτοπη και αντιφατική. Παρακάτω έχω μερικά παραδείγματα από τα μαργαριτάρια της σχολής πια, εφηρμοσμένης κομπιουτερικής ασυναρτησίας.
Καταλάβετέ το βρε ταλαίπωροι, επιτέλους: η ορολογία ενός χώρου, η αργκό όπως λέμε γενικότερα όλες αυτές τις γλώσσες κι όχι μόνο τη λαϊκίζουσα ελληνική, είναι ιδίωμα διεθνές και δεν μεταφράζεται! Γιατί έτσι αδειάζει η λέξη απ'το περιεχόμενό της και στο τέλος δε σημαίνει τίποτα. Μια νεκρή λέξη - ετικέτα που δεν μεταφέρει κανένα μήνυμα! Τι θα ήταν η γλώσσα μας αν είχε ανεχτεί τις ανοησίες των ψευτοδιανοούμενων. Αν προσπαθούσε να φτιάξει μια αργκό μεταφρασμένη; Πώς θάλεγε ο θαλασσινός βάρκα, φουρτούνα, μπουνάτσα ή μισινέζα; Πώς θάλεγε ο μάστορας σπάτουλα, τσιμέντο ή μάστορας; Πώς θάλεγε το σωφεράκι σαζμάν, παρμπρίζ, ρεζέρβα ή μαρσπιέ; Πώς θάλεγε ο δημόσιος υπάλληλος φραπές, καρέκλα ή ρεπό; Και μεις τελικά πώς θα βολτάραμε στα ταβερνάκια για μπριζολίτσες, κεφτεδάκια, ντολμαδάκια και όλα τ'άλλα μεζεδάκια; Ευτυχώς, η γλώσσα μας… σας έχει γραμμένους!
Εχουμε και στο Παρίσι τον δικό μας Παρανοϊκό Υπηρεσίας. Ενα καταπληκτικό άτομο που χρόνια τώρα, την έχει δει Ζορρό και μάχεται για ό,τι βάζει ο νους του. Μεταξύ των άλλων, ανέλαβε και τη σωτηρία της ελληνικής γλώσσας , από τους επίβουλους που θέλουν το θάνατό της. Της καθαρεύουσας φυσικά - η άλλη είναι πολύ μάγκικη για τα γούστα του. Τι κι'αν ο ίδιος δεν καταφέρνει να γράψει μια αράδα, χωρίς χοντροειδέστατα λάθη; Τι κι αν όταν μιλάει, χρειάζεται αγώνας να βγάλουμε νόημα απ'τα λόγια του; Αυτός απτόητος, στις επάλξεις, φρουρός, μην και ψελλίσει μπροστά του κανείς, λέξη με αμφίβολη καταγωγή. Αν και κάνα δυο αφελείς γοητεύονται από το ρομαντισμό του αγώνα του, οι περισσότεροι τον έχουμε πάρει στο ψιλό!
Το λέω και το ξαναλέω και ούτε θα βαρεθώ να το ξαναλέω: αφήστε την ήσυχη βρε αφιλότιμοι τη γλώσσα. Δεν σας δίνει την παραμικρή σημασία, δεν το καταλαβαίνετε; Η γλώσσα είναι ελεύθερο πουλί, σαν τη σκέψη, τ'αστέρια και το χρόνο! Ποιοι νομίζετε πως είσαστε που θα βάλετε σε καλούπια μια τέτοια άπιαστη νεράιδα και θα την καταντήσετε καλόγρια με ξύλινο κορμί; Ασε που και σεις γινόσαστε γελοίοι με τέτοια καμώματα. Δεν βλέπετε που μόλις ανοίξετε το στόμα σας, χείμαρρος βγαίνουν οι "απαγορευμένες" λέξεις; Η γλώσσα σάς παίζει κρυφτούλι και γελάει με τη ζάλη σας, αφού χωρίς τέτοιες, απαγορευμένες λέξεις, δεν γίνεται να στήσετε κουβέντα σοβαρή!
Αλλά ούτε κι'αυτή η ελληνική γλώσσα παθαίνει τίποτα απ'την "εισβολή", άλλο από το να πλουτίζει και να πλαταίνει τους ορίζοντές της, κάτι που το κάνει χιλιάδες χρόνια τώρα, ερήμην των ανά τας εποχάς, ομοίων σας. Ετσι έγινε αυτό το θαυμάσιο εργαλείο που είναι. Και είτε το θέλετε είτε όχι, θα συνεχίσει όσο υπάρχει, να εξελίσσεται μ'αυτό τον τρόπο: όντας ζωντανή και όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, έχοντας επαφές και ανταλλαγές με το περιβάλλον του.
Σκοτώνω και δεν πληρώνω
Είναι μικρόβιο; Τι να πω, μετά τον Π.Υ. τώρα και ο πρόεδρος δείχνει σημάδια της ίδιας αρρώστιας: «είμαστε μέλοι…, ο σύλλογος έχει τόσα μέλοι… » (ο μέλος, του μέλου, οι μέλοι - και είναι και δοκτοράς τρομάρα του!). Είναι αλήθεια ότι τους τελευταίους μήνες έχει αρχίσει νάχει κακές παρέες. Ισχύει το μ'όποιον δάσκαλο καθήσεις;
Κλασσικό αλλά μ'αρέσει πολύ: Υποβόσκει. Το τελευταίο κρούσμα στην Ελευθεροτυπία. Καλά να μην ξέρεις πως γράφεται. Αλλά τα ελληνικά δεν είναι γαλλικά η αγγλικά, που την πήραν τη λέξη στο σελοφάν, την έβαλαν έτσι ζπουμ στη δουλειά κι ό φουκαράς που τη χρησιμοποιεί παπαγαλίζει χωρίς να καταλαβαίνει τι σημαίνει η λέξη που χρησιμοποιεί. Εδω το πράμα έχει περιεχόμενο. Βάλε βρε απίθανε το μυαλουδάκι σου να δουλέψει! Τι σημαίνει υποβόσκει΄Βόσκει από κάτω; Αντε, άλλη μιά φορά: υποφώσκει! Το αληθινά τραγικό είναι ότι υπάρχει και λεξικό που την επικυρώνει αυτή την απιθανότητα, δίνοντας της μάλιστα και σημασία (στην πραγματικότητα, την μεταφορική της κυριολεκτικής)!
Ο Π.Υ. κάποτε έγινε τούρκος μαζί μου γιατί χρησιμοποίησα τη λέξη γκουτέ. Δες για το goûter τη συνέχεια!
